გენდერული თანასწორობის საბჭოს საქმიანობის შეფასება
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველოს” კვლევაში საქართველოს პარლამენტის „გენდერული თანასწორობის საბჭოს საქმიანობის შეფასება”, შესწავლილია 2017 წლის იანვრიდან 2018 წლის ივლისის ჩათვლით პერიოდში[1] საბჭოს საქმიანობის შემდეგი მიმართულებები:
- კანონმდებლობის გენდერული ანალიზის განხორციელება;
- საზედამხედველო ფუნქციის განხორციელება;
- ახალი ინიციატივების ადვოკატირება;
- საქმიანობის გამჭვირვალობის ხარისხი;
- საბჭოს მხრიდან ცნობიერების ამაღლების მიმართულებით განხორციელებული აქტივობი.
მე-9 მოწვევის პარლამენტის გენდერული თანასწორობის საბჭოს საქმიანობის პროცესში შემდეგი ტენდენციები გამოკვეთა:
მიღწევები
- მოქმედი საბჭოს საქმიანობა, წინა მოწვევის პარლამენტის საბჭოსთან შედარებით, გაუმჯობესდა როგორც ახალ საკანონმდებლო ცვლილებებზე მუშაობის, ასევე მოქმედი კანონმდებლობის გენდერული ანალიზის მიმართულებით;
- გენდერული თანასწორობის საბჭოს მიერ სამოქმედო გეგმის შემუშავება[2];
- საბჭოს მიერ გახმაურებულ შემთხვევებზე რეაგირება განცხადებით[3] და პარლამენტის წევრის კითხვის უფლების გამოყენებით (მაგ. თბილისში 4 შვილის დედის მკვლელობის საქმესთან დაკავშირებით);
- საბჭოს მიერ საკანონმდებლო წინადადებების და ინიციატივების გენდერული ანალიზისათვის მეთოდოლოგიის შემუშავება
- საბჭოს დებულებით გენდერული თანასწორობის საბჭოსთვის სპეციალური თანამშრომლის შტატის განსაზღვრა.
გამოწვევები
- საბჭოს არ განუხორციელებია 2018 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის საპილოტე გენდერული ანალიზი, რაც სამოქმედო გეგმით ნაკისრ ვალდებულებას წარმოადგენდა[4];
- სრულად ვერ შესრულდა სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული ვალდებულება - ხუთის ნაცვლად, მხოლოდ ორი კანონპროექტის გენდერული ზეგავლენის შეფასება განხორციელდა
- გეგმით გათვალისწინებული ვალდებულების ფარგლებში არ მომხდარა საკანონმდებლო ცვლილებების ნაწილის ინიცირება (მაგ., შრომის კოდექსში ცვლილება, სტამბოლის კონვენციიდან გამომდინარე საკანონმდებლო ინიციატივები)
რეკომენდაციები
- კანონმდებლობაში გენდერული საბჭოს ვალდებულებად უნდა განისაზღვროს კანონმდებლობის გენდერული ზეგავლენის მიმართულებით ანალიზის განხორციელება. მიზანშეწონილია საბჭოს ინსტიტუციური გაძლიერება, რათა მან სრულფასოვნად შეძლოს მნიშვნელოვანი კანონპროექტების/რეფორმების ანალიზი;
- საბჭომ გენდერული თანასწორობის სფეროში საერთაშორისო და ადგილობრივ დონეზე ნაკისრი ვალდებულებების შესრულების მონიტორინგის მეთოდოლოგია და მონიტორინგის შედეგები პერიოდულად უნდა წარუდგინოს პარლამენტს;
- პარლამენტის რეგლამენტის ახალ პროექტში განმარტებითი ბარათის ერთ-ერთ კომპონენტად უნდა განისაზღვროს გენდერულ თანასწორობაზე ზეგავლენის შესახებ ინფორმაციის წარმოდგენა (ასეთის არსებობის შემთხვევაში);
- მიზანშეწონილია რომ საბჭომ, კომიტეტების მიერ კანონპროექტებზე განხორციელებული გენდერული ზეგავლენის ანალიზის შესახებ პერიოდული ინფორმაცია პარლამენტის ვებგვერდზეც გამოაქვეყნოს;
- ბიუჯეტის პროექტის გენდერული ანალიზი ყოველწლიურად უნდა ხორციელდებოდეს;
- საბჭომ უნდა გააძლიეროს აღმასრულებელი ხელისუფლების გენდერულ საკითხებთან დაკავშირებული საქმიანობის ზედამხედველობა, გასცეს რეკომენდაციები და აკონტროლოს მათი შესრულება.
[1] მე-9 მოწვევის გენდერული თანასწორობის საბჭო 2017 წლის 5 იანვარს შეიქმნა
[2] წინა მოწვევის პარლამენტის საბჭოს სამოქმედო გეგმა, როგორც დამოუკიდებელი სახელმძღვანელო დოკუმენტი არ ჰქონდა.
[3] საბჭოს 2018 წლის 12 იანვრის განცხადება ოჯახში ძალადობის შემთხვევასთან დაკავშირებით https://goo.gl/Y83MjR; საბჭოს 2017 წლის 18 ივლისის განცხადება გაერო-ში საქართველოს ახალგაზრდობის ყოფილი წარმომადგენლის მიმართ სოციალურ ქსელში გავრცელებულ ძალადობრივ განცხადებებთან დაკავშირებით https://goo.gl/Ccr3aB