19 სექტემბერს საქართველოს ფინანსთა სამინისტრო „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ განცხადებას [1] გამოეხმაურა [2]. განცხადება შეეხებოდა მთავრობის საკანონმდებლო ინიციატივას, რომლის განხილვაც ამჟამად პარლამენტში მიმდინარეობს. კანონპროექტის თანახმად, საგადასახადო ორგანოებს ბანკებიდან პირის კონფიდენციალური ინფორმაციის მოპოვება ამ პირისათვის შეტყობინების, სასამართლო პროცესში მისი მონაწილეობის გარეშე შეეძლებათ.

ჩვენი აზრით, ფინანსთა სამინისტროს განცხადებაში ბევრი მცდარი მოსაზრებაა გამოთქმული, ამიტომ გვსურს საზოგადოებას ჩვენი დამატებითი კომენტარები წარვუდგინოთ.

1. დასკვნა, რომ კანოპროექტში არ არის გათვალისწინებული მხარეთა საპროცესო უფლებები.

ფინანსთა სამინისტროს განცხადება:

ფინანსთა სამინისტრო წერილში აღნიშნავს, რომ არასწორია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ მოსაზრება იმის შესახებ, რომ კანოპროექტში არ არის გათვალისწინებული მხარეთა საპროცესო უფლებები.

საერთაშორისო ხელშეკრულების საფუძველზე საგადასახადო ორგანოს მიერ პირის შესახებ კონფიდენციალური ინფორმაციის მოპოვებას მისთვის შეტყობინების, სასამართლო პროცესში მისი მონაწილეობის და გასაჩივრების უფლების მინიჭების გარეშე, ფინანსთა სამინისტრო საერთაშორისო სტანდარტებით ხსნის. კერძოდ, როგორც წერილშია აღნიშნული „საგადასახადო ინფორმაციის გაცვლისათვის, შემოსავლების სამსახურის უფლებამოსილ პირს უნდა გააჩნდეს ნებისმიერი პირისა თუ ორგანოსგან, მათ შორის ბანკებისა და ფინანსური ინსტიტუტებისგან, შეთანხმების პარტნიორი სახელმწიფოს მიერ მოთხოვნის შემთხვევაში, საჭირო ინფორმაციის მიღების უფლება საერთაშორისო ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ვალდებულების შესრულების მიზნით”.

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ პასუხი:

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ კრიტიკა არ შეეხება საკითხს უნდა გაიცვალოს თუ არა ქვეყნებს შორის ინფორმაცია საერთაშორისო ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულების ფარგლებში. პრობლემატურია საგადასახადო ორგანოს მიერ ამ ინფორმაციის მოპოვების გზა. შეუფერხებლად ინფორმაციის მიწოდების ვალდებულება არ გულისხმობს სასამართლო პროცესს პირის მონაწილეობის, მისი შეტყობინებისა და გასაჩივრების უფლების მინიჭების გარეშე. რაც შეეხება საერთაშორისო ხელშეკრულებების უპირატესობას, მათ არ აქვთ უპირატესი ძალა საქართველოს კონსტიტუციასთან მიმართებაში. კონსტიტუციის თანახმად, კი ადამიანის პირადი ცხოვრება უნდა შეიზღუდოს მხოლოდ ლეგიტიმური მიზნებისათვის. არც გადასახადების ადმინისტრირება და არც უცხო სახელმწიფოს მოთხოვნა არ წარმოადგენს ლეგიტიმურ მიზანს თუ მოთხოვნის საფუძველი არ არის საქართველოს კონსტიტუციით გათვალისწინებული ლეგიტიმური მიზანი. კანონის აღნიშნული დანაწესით ირღვევა როგორც საქართველოს კონსტიტუცია, ასევე ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციით გათვალისწინებული დაცვისა და სამართლიანი სასამართლოს უფლება.  

2. დასკვნა, რომ კანონპროექტი ადამიანის პირად ცხოვრებასა და პერსონალურ მონაცემთა დაცულობას აყენებს საფრთხის ქვეშ.

ფინანსთა სამინისტროს განცხადება:

ფინანსთა სამინისტროს განცხადებით, ვინაიდან მოპოვებულ ინფორმაციას საგადასახადო ორგანო არ გადასცემს მესამე პირებს, მათთვის გაუგებარია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ მოსაზრება, რომლის თანახმადაც, კანონპროექტი ადამიანის პირად ცხოვრებასა და პერსონალურ მონაცემთა დაცულობას აყენებს საფრთხის ქვეშ.

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ პასუხი:

ფინანსთა სამინისტროს საყურადღებოდ აღვნიშნავთ, რომ პირადი ცხოვრების უფლება მხოლოდ იმ შემთხვევაში არ ირღვევა, როდესაც ხდება ამ ინფორმაციის სხვისთვის გადაცემა, არამედ უპირველესად მაშინ, როდესაც სახელმწიფოს მიერ ხდება ამ უფლებებში ჩარევა ლეგიტიმური მიზნების გარეშე.

3. დასკვნა, რომ საგადასახადო ორგანოს ეძლევა შეუზღუდავი დისკრეცია პირის კონფიდენციალური ინფორმაციის მოპოვების პროცესში.

ფინანსთა სამინისტროს განცხადება:

ფინანსთა სამინისტროს განცხადებით, ვინაიდან საგადასახადო ორგანო კონფიდენციალურ ინფორმაციას მოიპოვებს კანონით განსაზღვრული „ადმინისტრირების მიზნებისათვის“, გაუგებარია და მცდარია „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ დასკვნა, რომლის თანახმადაც, საგადასახადო ორგანოს ეძლევა შეუზღუდავი დისკრეცია პირის კონფიდენციალური ინფორმაციის მოპოვების პროცესში და ის არ არის ვალდებული მიუთითოს, თუ რისთვის ესაჭიროება მოთხოვნილი ინფორმაცია.

„საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ პასუხი:

ჩვენი შენიშვნა შეეხებოდა საგადასახადო ორგანოს მიერ სასამართლოში მიმართვის წესს. კერძოდ, შენიშვნის თანახმად, შუამდგომლობაში უნდა დასაბუთდეს კონკრეტული საფუძველი თუ რისთვის, რომელი საფრთხის თავიდან ასაცილებლად და რომელი მიზნის მისაღწევად არის საჭირო პირის შესახებ კონფიდენციალური ინფორმაციის მიღება. ადმინისტრირების მიზანი არის ძალინ ფართო ცნება, რომელიც ყოველ საქმესთან დაკავშირებით საჭიროებს დაკონკრეტებასა და განმარტებას.

მისასალმებელია, რომ ანალოგიურ შენიშვნას, ამჯერად გამოთქმულს საქართველოს პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის სხდომაზე, დაეთანხმა ფინანსთა სამინისტროს წარმომადგენელი, კანონპროექტზე მომხსენებელი და კანონპროექტში აღნიშნული ხარვეზი გამოსწორდება.